Kορνήλιος Καστοριάδης

Γιατί ο κορεσμός της πείνας, η ασφάλεια, το κατά βούληση συνουσιάζεσθαι στις σκανδιναβικές κοινωνίες, αλλά και όλο και περισσότερο σε όλες τις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες(ένα δισεκατομμύριο ατόμων) δεν είχε αποτέλεσμα την ανάδυση αυτόνομων ατόμων και κοινωνικών ομάδων? Ποια είναι η ανάγκη που αυτοί οι πληθυσμοί δεν μπορούν να ικανοποιήσουν? Η απάντηση ότι αυτή η ανάγκη διατηρείται συνεχώς ανικανοποίητη από την τεχνική πρόοδο, που προκαλεί την εμφάνιση άλλων αναγκών, ή από την ύπαρξη προνομιούχων στρωμάτων που δείχνουν στα άλλα, άλλους τρόπους ικανοποίησης των αναγκών σημαίνει παραδοχή αυτού που θέλουμε να πούμε: ότι αυτή η ανάγκη δεν φέρει μέσα της τον ορισμό ενός αντικειμένου που θα μπορούσε να την καλύψει όπως η ανάγκη αναπνοής έχει ως αντικείμενο τον ατμοσφαιρικό αέρα ότι γεννάται ιστορικά, ότι καμιά συγκεκριμένη ανάγκη δεν είναι η ανάγκη της ανθρωπότητας. Η ανθρωπότητα έχει πεινάσει και πεινάει για τροφή, αλλά έχει πεινάσει και για ρούχα  και μετά για ρούχα αλλά από τα περσινά, έχει πεινάσει για αυτοκίνητα και για τηλεόραση, για εξουσία και για αγιοσύνη, για ασκητισμό και για ακολασία, για μυστικισμό και ορθολογική γνώση, έχει πεινάσει για αγάπη και αδελφοσύνη αλλά και για τα ίδια της τα πτώματα, έχει πεινάσει για γιορτές και για τραγωδίες, και τώρα φαίνεται ότι  πεινάει για Σελήνη και για πλανήτες. Χρειάζεται μια γερή δόση κρετινισμού για να μπορέσει κανείς να ισχυρισθεί ότι όλες αυτές τις πείνες τις επινόησε γιατί δεν κατόρθωνε να φάει ή να γαμήσει αρκετά.

Ο άνθρωπος δεν είναι αυτή η συγκεκριμένη  ανάγκη που συνοδεύεται από το συμπληρωματικό <<σωστό αντικείμενο>> της, μια κλειδαριά με το κλειδί της(που πρέπει να το βρούμε ή να το κατασκευάσουμε). Ο άνθρωπος δεν μπορεί παρά να υπάρξει παρά οριζόμενος κάθε φορά ως ένα σύνολο αναγκών και αντιστοίχων αντικειμένων, υπερβαίνει όμως πάντα αυτούς τους ορισμούς-,και αν τους υπερβαίνει(όχι μόνο σε ένας διηνεκές δυνάμει, αλλά μέσα στην πραγματικότητα της ιστορικής κίνησης) τούτο συμβαίνει διότι εξέρχονται από τον εαυτό του, διότι τους επινοεί(όχι βέβαια αυθαίρετα, υπάρχει πάντοτε η φύση, το minimum της συνοχής που απαιτεί η λογικότητα και η προηγούμενη ιστορία),διότι συνεπώς τους ποιεί ποιώντας, και ποιώντας τον εαυτό του, και διότι κανένας λογικός, φυσικός ή ιστορικός ορισμός δεν επιτρέπει την οριστική παγίωση τους. <Ο άνθρωπος είναι αυτό που δεν είναι αυτό που είναι και που είναι αυτό που δεν είναι>> έλεγε ήδη ο           Χέγκελ.

Κορνήλιος Καστοριάδης ,Η φαντασιακή θέσμιση τη κοινωνίας σελ 201-202